MASTERPROEF
KU Leuven Sint Lucas Gent // Academiejaar 2020-2021
'A GENEROUS HOMESTAY' // ON CONTINUITY & IDENTITY
MOONSHOT EGYPTE
ONTWERPTEKENING
MOONSHOT VLAANDEREN
MOONSHOT VERBEELDING
Het algemene idee rond het project in Egypte is om bepaalde ambacht(en), tradities, rituelen opnieuw leven in te blazen. Dit gebeurt natuurlijk op een respectvolle manier met de normen en waarden van de Nubische bevolking in achting. De Nubische / Egyptische bevolking heeft heel wat interessante ambachten. Voor ons is de gelaagdheid in een bepaalde ambacht belangrijk, het is interessant om te werken met een ambacht die daadwerkelijk iets heeft bijgebracht voor de bevolking. Na heel wat vergelijkingen kwamen wij terecht bij het bier brouwen. Het onderwerp bier brouwen is enerzijds interessant omdat het voor de Egyptenaren zeer belangrijk was en anderzijds omdat we onze kennis ook kunnen gebruiken in dit proces.

Bier was een levensbehoefte voor de oude Egyptenaren, ze dronken het van jong tot oud. Het bier brouwen zelf was voornamelijk een taak voor de Egyptische huisvrouw. Het thuisbrouwen bevorderde op die manier de vrouwenemancipatie, vrouwen verdienden hier hun geld mee en konden net als mannen goederen kopen. Het bier werd werkelijk door iedereen gedronken. De oude Egyptenaren dronken eerder bier dan water omdat water volgens hun gevaarlijk was, het was afkomstig van de Nijl die fungeerde als vuilnisbelt. Bier werd ook vaak vernoemt als medicijn, in 1500 v.C. bleek dat er in wel honderden medicijnen bier zat. Bovendien werd bier ook gebruikt als handelsgoed, het werd gebruikt in plaats van de klinkende munt. We kunnen nog wel even door gaan met argumenteren waarom bier belangrijk was voor Egyptenaren.

Vanuit het standpunt ‘slow toerism’ lijkt het ons zeer interessant om in Kalh Sarq een ruimte te ontwerpen waarin bezoekers in het proces van bier brouwen kunnen betrokken worden. Het is zeker geen proces van één dag dus de mogelijkheid tot overnachten lijkt ons essentieel. Het bier werd bovendien helemaal anders gemaakt dan hoe wij het hier kennen, de kennissen van beide culturen kunnen misschien wel tot een mooie uitkomst leiden.
Vanaf de 18de eeuw werden in Europa reeds reizen ondernomen door jonge knapen als studie-ervaring, de zogenaamde Grand Tour. Deze vraagden veel inspanning doordat men de verre reis naar het zuiden van Europa moest varen met primitieve boten. Enkel rijke jongemannen konden zich deze reis veroorloven waardoor het merendeel van de bevolking niet kon proeven van de geneugden van het ontdekken van nieuwe plaatsen. De industriële revolutie bracht hier verandering in. Met de uitvinding van de stoomtrein kon men zich sneller, veiliger, comfortabeler en uiteindelijk goedkoper verplaatsen. In eerste instantie bracht dit vooral zakenmannen in beweging die gingen onderhandelen in vreemde gebieden. Later ging men ook reizen in de vrije tijd en genoot men van de nieuwe landschappen en activiteiten die hiermee gepaard gingen. Treinreizen waren in die tijd dus heel populair, terwijl het onze huidige moderne samenleving vaak niet meer wordt overwogen door de snellere en vaak goedkopere optie als het vliegtuig. De Covid-pandemie heeft ondertussen het reizen door eigen land terug gestimuleerd en ook de dienstverlening van NMBS heeft zich hieraan aangepast. Toch blijft er nog veel ruimte voor verbetering binnen de ervaring van doorreizen via trein. Het genereuze verblijf in Vlaanderen zal zich daarom focussen op het stimuleren van het duurzame, trage toerisme dat ontstond tijdens de 19de eeuw met dank aan de industriële revolutie, meer specifiek het treinreizen door Vlaanderen.

Er werd een concreet leegstaand stationsgebouw gevonden in Idegem dat toe is aan renovatie en waarvan de functie kan gewijzigd worden. Het gebouw ligt op spoorlijn 90 tussen Denderleeuw en Jubeke en is opgenomen in de inventaris van het bouwkundig erfgoed. Idegem zelf is een deelgemeente van Geraardsbergen, dat bekend staat voor zijn Muur, zijn mattentaarten en het jaarlijkse feest van Krakelingen en Tonnekensbrand dat erkend is door UNESCO als immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid. Tijdens het feest van de Krakelingen werd oorspronkelijk wijn met levende visjes gedronken als viering voor het nieuwe leven na de winter. In 2020 gaven de inwoners van Geraardsbergen zelf aan dat ze graag hiervoor een lokale wijn zouden gebruiken. Het idee is dus om in het leegstaande stationsgebouw een genereus verblijf voor reizigers onder te brengen in combinatie met een wijnmakerij voor het nieuwe lokale product.

PLANNING & STRATEGIESCHEMA
ONTWERPTEKENING
LEZING BC ARCHITECTS & STUDIES (REFERENTIEPROJECTEN)
SCHOOL VOOR DOVE KINDEREN - MUYINGA, BURUNDI
EERSTE FASE: BIBLIOTHEEK

Eerste stap: Wat zijn de materialen die we kunnen gebruiken als we lokaal willen werken?
> natuur = materialen: materialenlijst opgesteld tijdens het wandelen in de omgeving (geografische manier)
- klei uit de vallei: dakpannen maken
- langs wandelroute: stenen voor omringende muren
- afgegraven grond: adobe / zongedroogde 'bakstenen'
- eucalyptushout: balken voor dak
- cactus: grote hangmat
Tweede stap: terug naar België om meer te leren over aarde als bouwmateriaal
> nieuwe kennis gebruiken om tot concrete oplossingen te komen
- mengeling aarde en grootte van de aardpartikels analyseren en vergelijken
- conclusie: gebruik van compressed earthblocks (industrieel karakter + lokaal proces + esthetisch mooi)
- verschillende prototypes van compressed earthblocks gemaakt en getest op sterkte ed. via zelf gemaakte machine
Conclusie: werkwijze is heel anders dan in België
> samenwerkingsverband zonder contract, op basis van vertrouwen
> plannen werden op de werf zelf geschetst, constructie werd uitgewerkt samen met lokale werkmannen en studenten
- veel intenser bezig met de constructie
- volledige budget kon geïnvesteerd worden in lokale gemeenschap
- besef van intensief bouwproces (afgraven, zeven, natmaken, persen en drogen van aarde)
1
REGIOHUIS VOOR DE FORTENGRODEL - EDEGEM, BELGIË
PROJECT FORT V | BIOKLAS

Eerste stap: Wat zijn de materialen die we kunnen gebruiken als we lokaal willen werken?
> Boomse klei: bakstenen van goede kwaliteit
- lokale ontginning gedaan en bakstenen gecreëerd via workshops waarin kennis werd overgedragen
- oude veldovens gebruiken om bakstenen te bakken
Tweede stap: materiaalkeuzes minimaliseren en ook inzetten om draagstructuur te construeren
> prototypes maken voor boogstructuur
- moderne boogstructuren: met betonbalk achter
- zelfgemaakte boogstructuren: enkel via bakstenen die op elkaar steunen
Derde stap: muren met kalkhennep gaan isoleren
> terug via workshops die werden gekoppeld aan lezingen (om binnen budget te kunnen blijven)
Conclusie: Project in Burundi zorgde voor veel inspiratie en deed nadenken over het bouwproces in België
> weggegraven aarde die normaal ergens wordt opgeslagen om later andere putten in ons landschap te gaan opvullen,
gebruik BC Architects om het gebouw zelf te gaan opbouwen
> samenwerking met Case Design Mumbai: samenwerking om van elkaar te kunnen leren
2
3
ATELIER VAN PASCALE MARTHINE TAYOU - GENT-DAMPOORT, BELGIË
STUDIO'S, KUNSTENAARSATELIERS, SANITAIR, KEUKEN...

Industriële loods als niet-verwarmde binnenruimte (staalskelet)
Balk als dragend verwarmd volume waarin ateliers, keuken, sanitair... werd ondergebracht
> flexibel interieur (kostenefficiënt d.m.v. rekkenstructuur bekleed met hout)

Tot stand gekomen via bouwkamp (houtbouw & kalkhennep)
> bezoekers verbleven op de site in tenten en werkten dagenlang samen aan de structuur
EXPERTS & REFERENTIES
ARITA BAAIJENS
Om een plek te vinden voor verbeelding startten we bij de problematiek van massa toerisme. Een plaats dat overspoeld wordt tot het schadelijke toe, wouden we onder de loep nemen om een niet-schadelijk alternatief te bieden. Zo vonden we de plaats Uluru in Australië. Uluru is een reusachtige rotsformatie die ongeveer in het midden van Australië ligt. in het Noordelijk Territorium, in een gebied dat wegens de roodbruine kleur van de grond ook bekend staat als het Rode Centrum. Deze rots heeft voor de lokale stammen (aboriginals) zoals de Anagu een belangrijke religieuze connotatie. De rots staat voor verbintenis tussen de echte wereld en de mythologische in de Tjukurpa. Sommige scheuren in de rots worden gezien als oude achterblijfselen van een strijd tussen twee mythologische wezens uit de Droomtijd. Tjukurpa is een onbekend gegeven voor niet-ingewijden. Voor Anagumannen is het verboden om een blik te werpen op bepaalde delen van de rots die te maken heeft met vrouwen-Tjukurpa, andersom geldt dit ook. De rots is een enorme trekpleister qua toerisme, maar heeft hierdoor al zodanig veel onomkeerbare schade opgelopen dat het intussen zelf verboden is voor toeristen om de rots nog te betreden.
Uit respect voor de native cultuur willen we teruggrijpen naar vroegere gebruiken, alsook een link scheppen met onze intentie in België en Egypte. Aboriginal cultuur heeft een bewogen relatie met alcohol, maar er zijn heel wat verfijnde gebruiken van vroeger om dranken te fermenteren vanuit bloemen en dergelijke dat we dit wel willen betrekken in ons project. Zo kunnen we proberen om op een respectvolle manier voor de omgeving en de lokale bevolking een nieuw alternatief te bieden.